“Ik heb mijn kinderen verboden om social media te gebruiken”
Beautymerk Dove kwam van de week met een schokkende documentaire over het gebruik van social media onder jonge meiden. 1 op de 2 zouden last hebben van een negatief zelfbeeld, omdat ze de hele dag door onrealistische beelden te zien krijgen via hun telefoon. Is social media eigenlijk wel nodig voor tieners? Deze moeder vindt van niet, en heeft social media verboden voor haar kinderen.
“Toen ik in de tweede van de middelbare school zat, kwam ik op een middag thuis en stond er op de gevel in gigantische rode letters van tape: SLET. Het gevoel van vernedering kan ik me nu nog steeds goed voor de geest halen. Ik zie nog voor me hoe ik daar stond: verlamd, met rode wangen en een bonzend hart. Alsof ik ziek werd. Ik probeerde niet te huilen en begon de tape van de muur te halen.
Gepest worden in de jaren negentig; het was voor mij al een van de vijf ergste dingen uit mijn leven. Maar sinds middelbare scholieren telefoons en social media hebben, is het nog veel erger geworden. Toen het tijd werd om te beslissen over sociale media voor mijn eigen kinderen, heb ik gekeken naar het potentiële risico op depressie, angst en sociale vergelijking. Daarnaast moest ik weer denken aan de ervaring die ik hierboven al beschreef, maar dan nog met het idee dat het gestreamd en gedeeld kon worden. Ik besloot sociale media volledig te verbieden.
Addison, mijn oudste dochter, kreeg op haar twaalfde haar eerste telefoon, maar geen sociale media – dat is inmiddels vijf jaar geleden. Gemiddeld openen kinderen voor het eerst een social media account als ze 12.6 jaar zijn. Addison was toen al in de minderheid onder haar leeftijdsgenoten, en dat gold ook voor mij als haar ouder. Hoe ouder ze werd, hoe meer ze opviel.
Op een dag toen ze in de tweede zat, kwam ze thuis van haar bijbaantje, uitgeput: “Ik liep net langs een paar leuke jongens en een van hen vroeg om mijn Snapchat. Ik vertelde hem dat ik geen sociale media heb. Voordat ik hem mijn nummer kon geven, zei hij: ‘Je had me gewoon kunnen vertellen dat je niet geïnteresseerd bent.’” Een tiener zonder sociale media lijkt ongelooflijk.
Toch blijf ik geloven dat het beter is om haar offline te houden. Berichtgeving over studies naar de invloed van sociale media op tieners benadrukken vaak dat het inderdaad sociaal kan zijn, míts het op de juiste manier wordt gebruikt. Maar eerlijk gezegd heb ik nog nooit iemand ontmoet die sociale media op de gezonde manier gebruikt. Het beste wat ik heb gehoord is “Ik heb geleerd om het verantwoord te gebruiken” of “Ik stel grenzen voor mezelf”. En dat zijn volwassenen met volledig ontwikkelde hersenen. We praten over sociale media alsof we het hebben over verslaving – en terecht. Zoals Edward Tufte zegt in The Social Dilemma: “Er zijn slechts twee industrieën die hun klanten ‘gebruikers’ noemen: de industrie van de illegale drugs en software.”
Er zijn echte, harde gegevens over de negatieve impact van sociale media op kinderen, vooral tienermeisjes. Maar tieners zelf zijn het daar niet mee eens: ondanks bevindingen over depressie, angst, sociale vergelijking, eetstoornissen, pesten, zelfbeschadiging en zelfmoordgedachten, denkt slechts een derde van de tieners dat sociale media mensen negatief beïnvloeden. Nog minder (9 procent) geloven dat dit voor hen geldt. Mijn dochter was vrij zelfbewust: “We willen allemaal geloven dat we de uitzondering zijn en denken dat we sociale media beter aankunnen dan anderen”, vertelde ze me met een schouderophalen. En toch voelde ik me schuldig toen ze zich buitengesloten voelde van haar vriendengroep omdat “niemand meer iemand belt of smst.”
Toen ze naar de middelbare school ging en later tijdens de COVID-lockdowns, voelde ze zich geïsoleerd van haar vrienden, en voelde ik me verantwoordelijk. Misschien had ik gewoon mijn eigen pestervaring op haar geprojecteerd, bang dat wat er zou gebeuren, voor altijd op internet zou blijven staan. Tieners die gepest worden via het internet, zijn vier keer meer geneigd om zelfmoordgedachten te hebben of zelfmoord te plegen. En toch geloven zelfs experts zoals Max Stossel, CEO van Social Awakening, een pleitbezorger voor gezond gebruik van sociale media, dat ‘nee’ zeggen gewoon te moeilijk is voor ouders: “Onderzoek toont aan dat 10-14-jarige meisjes het hardst worden getroffen […] Ik zou wachten tot 15, 16, maar dat lijkt steeds minder realistisch te zijn voor veel ouders en kinderen.”
Waarom is dat niet realistisch? Hebben we ons erbij neergelegd dat sociale media de hersenen van onze kinderen opnieuw programmeren en hen blootstellen aan de constante druk van leeftijdsgenoten, in plaats van ‘nee’ te zeggen zoals we dat doen bij alcohol drinken onder de 18? Uiteindelijk, ondanks al mijn bedenkingen, liet ik mijn dochter Snapchat en Instagram gebruiken op 17-jarige leeftijd. Ik wist dat als ik dat niet deed, Addison zich meteen zou aanmelden voor alle platforms zodra ze 18 werd, wat me zorgen baarde dat ik haar zou klaarstomen voor een sociale media-binge. In plaats daarvan wilde ik beschikbaar zijn om ondersteuning en toezicht te bieden, terwijl ze voor het eerst sociale media probeerde. Ik wilde haar thuis bij me hebben, niet alleen op een studentenkamer.
Toen ze net social media had, zag ik dat ze haar telefoon vaker oppakte en dat de meldingen onze gesprekken onderbraken. Toen ik haar daarop wees, richtte ze zich meer op de gesprekken in real life, in plaats van de digitale gesprekken. Ze neemt nu een miljoen keer meer selfies dan vroeger, maar ik zie gelukkig niet de negatieve emotionele of mentale impact waarvoor ik altijd zo bang ben geweest. Ik ben onder de indruk van Addison’s volwassenheid toen ze het ermee eens was dat het de juiste keuze was om zo lang te wachten met social media. Ze zei: “Ik denk niet dat ik social media als een 14-jarige had kunnen hanteren. Ik was toen veel onzekerder, had minder vrienden en deed veel meer moeite om erbij te horen. Te weinig likes op berichten zouden mijn zelfvertrouwen hebben aangetast. Nu gebruik ik het vooral om contact te leggen met mijn echte vrienden en geef ik vreemden geen toegang tot mijn privéprofielen.” Het is niet leuk om in de minderheid te zijn bij het nemen van een belangrijke opvoedingsbeslissing, maar het is de moeite waard. Ik ben blij dat ik heb gewacht. En gelukkig is mijn dochter dat ook.
